Kontrol Yapıları

KONTROL YAPILARI

 

Programlama dillerinde birbirine benzer kontrol yapıları vardır. Bunlar programın belli sayılarda tekrar ettirilmesi, belirli bir değer elde edildiğinde elde edilen değere göre çeşitli işlemlerin gerçekleştirilmesi, belli şartlar oluşana kadar tekrar ettirilmesi veya tek bir şart belirterek, o şart gerçekleştirildiğinde istediğimiz işlemi ya da işlemleri gerçekleştirmesi gibi yapılar vardır. Komut düzenleri programlama dillerinde farklı olsa da temel mantıkları aynıdır.

1. IF Kontrol yapısı

 

If,  İngilizcede “eğer”  anlamına gelmektedir. Kullanım şekli ise, “belirtilen şart/şartlar sağlanırsa şu işlemi/işlemleri gerçekleştir” şeklindedir. If, if-else gibi farklı kullanım formatları vardır.  Herhangi bir koşul belirttiğimizde bu koşulun sağlanıp sağlanmadığını if komutuyla sorgularız. Sorgulama sonucu doğru ise if komutunun hemen alt satırına yazılan komut ya da komutlar çalıştırılır. Eğer koşul sağlanmıyorsa program, if komutunun altında belirtilen komutu ya da komutları es geçerek akışına devam eder. Şekil 1’de de akış diyagramı görülmektedir.  Koşul olarak örnek vermek gerekirse, (10>7) gibi bir koşulun sonucu olumsuzdur.

If-else, if komutunda koşul sağlanmadığında, işleyiş program akışı üzerinden devam etmektedir. Koşulun sağlanmadığı durumda farklı bir işlem gerçekleştirmek istediğimiz de “else” komutunu kullanırız.

 

2. For döngüsü

 

For döngüsü, dilediğiz işlemi/işlemleri belli sayıda tekrar ettirmek için kullanılır. Öncelikle başlangıç değeri belirlenir. İkinci olarak da hedef değer belirlenir. Başlangıç değerinden hedef değere kadar her adımda bir kez, belirtmiş olduğumuz komut/komutlar çalıştırılır. Adım değerini de biz belirleriz. Örneğin, 0 başlangıç değerinden 10 hedef değerine kadar ikişer adımda gerçekleştirilecekse, çalışmasını istediğimiz komut/komutlar 5 kez çalışmış olur. Adım değeri birer birer olsaydı, sonuç olarak tekrar sayısı 10 olacaktı.(Şekil 2)

 

3.  While döngüsü

While döngüsü, verilen koşul doğru olduğu sürece çalıştırılmasını istediğimiz komut bloğunu çalıştırır. Koşul sağlanmadığında döngüden çıkarak program akışı While bloğunun bitiminden devam eder.(Şekil 3)

 

 

 

 

 

 4. Do-While döngüsü

 

 Do-While döngüsünde komut takımı önce en az bir kez çalıştırılır sonra koşul kontrol edilir. Ve koşul doğru olduğu sürece “do” ile koşul arasında döngü sürekli olarak devam eder. Koşulun sağlanmadığı durumda program akışı döngüden çıkarak devam eder.(Şekil 4)

 

 

 

 

5. Switch-Case yapısı

 

Programcılıkta en çok kullanılan kontrol yapılarından biridir. Switch-Case yapısında bir adet parametre tanımlanır ve bu parametreyle ilişkili değerler belirlenir. Parametre değişken, hangi değer ile eşleşirse o blok yapısında bulunan

komut/komutları işletir. Eğer devamında “break” ifadesi kullanılırsa işlemi gerçekleştirip yapının sonuna atlayarak akışa devam eder. Break komutu kullanılmadığında ise eşleştiği değerden itibaren aşağıya doğru diğer bütün blokları işletir. Default ifadesi ise bütün değer karşılaştırmaları sonrasında eşleşemediğinde bu bloğa yazılan komut/komutları işletir. Tercihe bağlıdır kullanılmayabilir. Şekil 5’te Switch-Case yapısının eşdeğer algoritması görülmektedir.

 

 

  Not:

Burada anlatılan kontrol yapıları pek çok programlama dilinde benzer şekillerde kullanılmaktadır. Genel işleyişleri anlaşıldığı takdirde, kullanım formatları farklılık arz etse de daha çabuk kavranacaktır.